Veel mensen in de techwereld denken dat de basis van het succes van Uber een ingenieus algoritme is dat vraag en aanbod van auto’s en passagiers aan elkaar koppelt via een app.
Maar zoals de intrekking van de vergunning in Londen laat zien hangt het succes van Uber sterk af van de interpretatie van de regels en van de gok dat het overheidsregels kan omzeilen.
De tot nu toe zeer succesvolle strategie van Uber was om brutaalweg te beginnen in een nieuwe stad, land of regio zonder zich volledig aan de regels te houden. En dan zo snel populair worden dat overheden zich min of meer gedwongen voelen een manier bedenken om de dienst toe te blijven staan.
Die strategie heeft een harde klap gekregen. De inkomsten van Uber in Londen kunnen de komende maanden terugvallen naar nul als het bedrijf de rechtbanken en vervoerstoezichthouder Transport for London niet kan overtuigen de beslissing ongedaan te maken.
De kersverse topman van Uber heeft maandag zijn excuses aangeboden aan de Londenaren voor de fouten die het bedrijf achter de taxi-app heeft gemaakt. De vergunning van Uber in Londen wordt vanwege veiligheidsredenen ingetrokken.
In een open brief schreef CEO Dara Khosrowshahi dat er veranderingen nodig zijn. Hij herhaalde ook dat Uber namens miljoenen Londenaren in beroep gaat tegen de intrekking van de vergunning. Er maken zo'n 3,5 miljoen inwoners in Londen gebruik van de diensten van de ongeveer 40.000 Uber-chauffeurs die rondrijden in de stad.
Rampjaar voor Uber
De tegenslag in Londen is de laatste van een hele serie tegenslagen die het bedrijf in de afgelopen twaalf maanden moest verwerken. Uber heeft juridische gevechten verloren en is daardoor verboden of aan banden gelegd in onder meer de volgende steden, regio's en landen:
Londen, Austin (Texas), Alaska, Denemarken, Rusland (waar het is gefuseerd met Yandex omdat het alleen niet lukte), China (waar Uber niet helemaal legaal was bij de start en het zijn activiteiten heeft verkocht aan Didi Chuxing), Helsinki (waar UberPOP is gestopt), Parijs, Duitsland en Nederland (opnieuw UberPOP).
In sommige steden, zoals in Edinburgh, is Uber gehouden aan overeenkomsten waardoor alleen chauffeurs met een taxivergunning mogen worden ingezet. In Londen werd deze zomer duidelijk dat het bedrijf in moeilijkheden verkeerde.
Uber zei dat klanten "verbijsterd" zullen zijn over de beslissing, maar het verbod zou niet als een verrassing moeten komen. De vakbond GMB, die de chauffeurs van de zwarte Londense taxi's vertegenwoordig, heeft advocatenkantoor Leigh Day ingehuurd om Uber van de markt te krijgen. Die lobby leidde deze week tot succes (en ja, dit verbod draait allemaal om lobbywerk).
De London Assembly, een gekozen raad die de burgemeester controleert, stemde in juli unaniem tegen het verlengen van de vergunning van Uber. Die stemming was symbolisch, maar liet duidelijk zien hoe de door Labour gedomineerde raad verbonden is met de vakbonden. De beslissing viel na de burgemeestersverkiezingen die werden verloren door de Conservatieven. Boris Johnson moest plaats maken voor Sadiq Kahn van Labour. Uber kreeg daarmee een vijand in plaats van een medestander.
Uber is geen echt tech-bedrijf
Zelfs als de beslissing van Transport for London de ander kant op was gevallen zou Uber zijn geconfronteerd met een forse stijging van de vergunningskosten met ruim een miljoen euro, tot 3,3 miljoen.
Het grote probleem voor Uber is dat andere steden en landen van over de hele wereld het Londense gevecht nauwgezet volgen. Zij zullen ook overwegen om de vergunningskosten voor Uber met miljoenen te verhogen. Of ze zullen tot de conclusie komen dat de taxikartels te machtig zijn om tegen zich in het harnas te jagen. (Want uiteindelijk hebben gewone mensen die zo goedkoop mogelijk van A naar B willen geen machtige vakbonden of advocatenkantoren achter zich staan.)
In elke stad en in elk land kan een politieke verandering optreden. Er zijn duizenden plekken op de wereld waar Uber dat gevecht moet voeren.
Vanuit dat perspectief gezien is Uber niet echt een techbedrijf. De taxiwereld bestaat al vanaf het begin van de 18de eeuw toen passagiers met paard en wagen werden vervoerd.
Uber neemt meer de gok dat dingen nooit zullen veranderen, dat er altijd behoefte aan taxivervoer zal zijn waar het aan kan verdienen en dat overheden dat oogluikend toestaan. En het moet zich richten op de investeerders die ruim 10 miljard euro hebben gestoken in het bedrijf dat in de komende twee jaar naar de beurs zal gaan.
